อันตรายจากการใช้สารหล่อลื่นผิดประเภทในโรงงาน

สารหล่อลื่นผิดประเภท: ความเสี่ยงที่โรงงานอุตสาหกรรมมักมองข้าม

สารหล่อลื่นถือเป็นหัวใจของงานบำรุงรักษาเครื่องจักรในทุกอุตสาหกรรม เพราะช่วยลดการเสียดสี ลดความร้อน และยืดอายุการใช้งานของอะไหล่ แต่สิ่งที่หลายโรงงานยังไม่รู้คือ “การใช้สารหล่อลื่นผิดประเภท” สามารถสร้างความเสียหายรุนแรง ตั้งแต่เครื่องจักรสึกหรอเร็ว ไปจนถึงเกิดไฟไหม้หรือสารพิษตกค้างในพื้นที่การผลิต

การเข้าใจประเภทของสารหล่อลื่นและความเหมาะสมในการใช้งานจึงเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่งต่อทั้งความปลอดภัยและต้นทุนการผลิต

อันตรายหลักจากการใช้สารหล่อลื่นผิดประเภทในโรงงาน

1. เสี่ยงเกิดไฟไหม้จากจุดวาบไฟ (Flash Point) ต่ำ

สารหล่อลื่นแต่ละประเภทมีจุดวาบไฟที่แตกต่างกัน หากนำตัวที่มีจุดวาบไฟต่ำไปใช้กับงานอุณหภูมิสูง เช่น มอเตอร์ ปั๊ม หรือเตาอบ
อาจทำให้เกิดการลุกไหม้ได้ง่าย

ผลกระทบ

- ไฟไหม้เครื่องจักร

- หยุดการผลิต

- เสี่ยงต่อชีวิตพนักงาน

2. เกิดสารพิษจากการระเหยของน้ำมัน

น้ำมันบางประเภทมีสารเคมีที่ไม่เหมาะกับสภาพแวดล้อมในโรงงาน เช่น มีสาร VOC หรือสารที่ปล่อยไอระเหยเป็นพิษ

หากใช้ผิดประเภท อาจทำให้เกิด

- อาการเวียนหัว

- ระคายเคืองตา/ผิวหนัง

- ระคายเคืองทางเดินหายใจ

- อันตรายระยะยาวต่อสุขภาพพนักงาน

3. ชิ้นส่วนเครื่องจักรสึกหรอเร็วกว่าปกติ

การใช้สารหล่อลื่นที่มีความหนืด (Viscosity) ไม่เหมาะสม เช่น

- ข้นเกินไป → เครื่องทำงานหนักขึ้น

- เหลวเกินไป → หล่อลื่นไม่พอ

ผลที่เกิดขึ้นคือ

- ฟันเฟืองสึกหรอ

- ลูกปืนแตก

- มอเตอร์ร้อนจัด

- เพิ่มค่าใช้จ่ายซ่อมบำรุงแบบไม่จำเป็น

4. เกิดปฏิกิริยากับวัสดุแล้วทำให้ซีล/ยางเสื่อม

สารหล่อลื่นบางชนิดอาจทำปฏิกิริยากับ

- ยางโอริง

- ซีล

- พลาสติก

- โพลิเมอร์

ทำให้วัสดุพังเร็ว เกิดการรั่วไหลของน้ำมันหรือของเหลวในระบบ

5. ปนเปื้อนในกระบวนการผลิต (กรณีโรงงานอาหาร/ยา)

ถ้าใช้สารหล่อลื่นทั่วไปแทน “Food Grade Lubricant” อาจทำให้

- ปนเปื้อนอาหาร

- ไม่ผ่านมาตรฐาน GMP / HACCP

- เสี่ยงต่อการเรียกคืนสินค้า (Recall)

ซึ่งมีต้นทุนความเสียหายสูงมาก

ประเภทของสารหล่อลื่นที่ควรรู้ก่อนเลือกใช้

ความเข้าใจพื้นฐานช่วยป้องกันการใช้ผิดประเภท

1. น้ำมันหล่อลื่น (Lubricating Oil)

- เหมาะกับอุปกรณ์หมุนเร็ว เช่น มอเตอร์ ปั๊ม พัดลม

2. จาระบี (Grease)

- เหมาะกับลูกปืนหรือชิ้นส่วนที่ต้องการหล่อลื่นคงที่

3. สารหล่อลื่นฟู้ดเกรด (Food Grade)

- สำหรับอุตสาหกรรมอาหารและยา

4. สารหล่อลื่นทนความร้อน

- ใช้ในงานเตาอบ หรือเครื่องจักรที่อุณหภูมิสูงมาก

5. สารหล่อลื่นทนแรงดันสูง (EP Lubricant)

- สำหรับงานที่มีแรงกดสูง เช่น ฟันเฟือง เฟืองเกียร์ขนาดใหญ่

วิธีเลือกใช้สารหล่อลื่นให้ถูกต้องในโรงงาน

1.ตรวจสอบคู่มือผู้ผลิตเครื่องจักร (OEM Recommendation)

2.ดูค่าความหนืด (Viscosity Grade) ให้เหมาะกับสภาพการใช้งาน

3.เลือกสารหล่อลื่นที่ทนความร้อนหรือแรงดันตามงาน

4.แยกพื้นที่จัดเก็บให้เป็นระบบ ป้องกันปะปน

5.ทำ Color Code เพื่อป้องกันการใช้ผิดประเภท

6.อบรมทีมช่างเทคนิคเรื่องการเลือกใช้สารหล่อลื่นอย่างถูกต้อง

ผลดีของการใช้สารหล่อลื่นให้ถูกประเภท

- เพิ่มอายุการใช้งานของเครื่องจักร

- ลดค่าใช้จ่ายซ่อมบำรุง

- ลดความเสี่ยงไฟไหม้

- ป้องกันอันตรายต่อพนักงาน

- เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต

- ปลอดภัยตามมาตรฐานสากล

การใช้สารหล่อลื่นผิดประเภทอาจนำไปสู่ปัญหาต่าง ๆ มากมาย ทั้งในด้านความปลอดภัย คุณภาพงานผลิต และต้นทุนการบำรุงรักษา การเลือกสารหล่อลื่นที่ถูกต้องจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกโรงงานต้องให้ความใส่ใจ พร้อมวางระบบการใช้งาน จัดเก็บ และอบรมพนักงานอย่างเหมาะสม

เพิ่มเพื่อน - ติดต่อสอบถาม
 Line : @FACTORIPRO