บาลานซ์ใบพัด (Fan Balancing)
สำคัญยังไงกับระบบระบายอากาศในโรงงาน

ในระบบระบายอากาศของโรงงาน ไม่ว่าจะเป็น พัดลมระบายอากาศ, พัดลมดูดฝุ่น, หรือพัดลมในระบบท่อดูดควัน — “ใบพัด” คือหัวใจหลักของการเคลื่อนอากาศ
แต่เมื่อใช้ไปนาน ๆ หลายโรงงานเริ่มเจออาการ เครื่องสั่น เสียงดัง แบริ่งพัง มอเตอร์ไหม้ก่อนเวลา
รู้ไหมครับว่าส่วนใหญ่เกิดจาก “ใบพัดไม่บาลานซ์ (Unbalance Fan)” นี่แหละ!

การ บาลานซ์ใบพัด (Fan Balancing) จึงไม่ใช่เรื่องเล็ก แต่เป็นหนึ่งในขั้นตอนบำรุงรักษาที่ช่วยให้ระบบระบายอากาศทำงานเต็มประสิทธิภาพ ยืดอายุเครื่องจักร และลดพลังงานสิ้นเปลืองในโรงงานได้จริง

Fan Balancing คืออะไร?

Fan Balancing คือการปรับสมดุลน้ำหนักของใบพัดรอบศูนย์กลางการหมุน (Rotation Center)
เมื่อใบพัดหมุนด้วยความเร็วสูง หากน้ำหนักกระจายไม่เท่ากัน จะเกิดแรงเหวี่ยง (Centrifugal Force) ทำให้พัดลม “สั่น”
แรงสั่นนี้จะถูกส่งต่อไปยังเพลา มอเตอร์ และฐานเครื่อง ทำให้เกิดการสึกหรอเร็วขึ้น

ผลเสียจากการไม่บาลานซ์ใบพัด

1.เครื่องสั่นแรง – มอเตอร์สั่นสะเทือน
แบริ่ง (Bearing) และซีลจะสึกหรอเร็วกว่าปกติ เสี่ยงต่อการแตกหรือหลวม

2.เสียงดังเกินมาตรฐาน
พัดลมที่ไม่บาลานซ์จะเกิดเสียงรบกวนสูง ซึ่งอาจเกินค่ามาตรฐานความปลอดภัยของโรงงาน

3.พลังงานสูญเปล่า
ใบพัดที่หมุนไม่สมดุลใช้แรงมากขึ้น ทำให้กินไฟมากขึ้นถึง 10–20%

4.อายุการใช้งานสั้นลง
มอเตอร์ แบริ่ง และเพลา จะสึกก่อนเวลา เพราะต้องรับแรงสั่นตลอดเวลา

5.ลดประสิทธิภาพการระบายอากาศ
พัดลมไม่สามารถสร้างแรงลมและแรงดันตามที่ออกแบบไว้

ประเภทของการบาลานซ์ใบพัด

1.Static Balancing (บาลานซ์แบบหยุดนิ่ง)

ตรวจและปรับสมดุลใบพัดในสภาพหยุดนิ่ง เหมาะสำหรับใบพัดขนาดเล็กหรือความเร็วต่ำ

2.Dynamic Balancing (บาลานซ์แบบหมุนจริง)

วัดและปรับสมดุลในขณะใบพัดหมุนจริง โดยใช้เครื่องบาลานซ์เฉพาะทาง
สามารถตรวจสอบแรงสั่นได้แม่นยำ เหมาะสำหรับใบพัดโรงงานขนาดกลาง–ใหญ่

สาเหตุที่ใบพัดเสียสมดุล

- มีฝุ่น, คราบน้ำมัน หรือสิ่งสกปรกเกาะบนใบพัด

- ใบพัดบิดงอจากการชนหรือแรงกระแทก

- การซ่อมแซมไม่ถูกวิธี เช่น เชื่อม ตัด หรือเปลี่ยนใบโดยไม่เช็กน้ำหนัก

- การติดตั้งเพลาหรือข้อต่อไม่ตรงศูนย์

ประโยชน์ของการบาลานซ์ใบพัดอย่างสม่ำเสมอ

- ลดแรงสั่นและเสียงรบกวน
- ยืดอายุการใช้งานของมอเตอร์และแบริ่ง
- เพิ่มประสิทธิภาพระบบระบายอากาศ
- ลดการใช้พลังงาน
- ปลอดภัยต่อผู้ปฏิบัติงาน

ควรบาลานซ์ใบพัดเมื่อไร?

- หลังเปลี่ยนใบพัดหรือมอเตอร์ใหม่

- หลังการซ่อม เชื่อม หรือตัดแต่งใบพัด

- เมื่อมีอาการสั่นหรือเสียงดังผิดปกติ

- ทุก ๆ 6–12 เดือน ตามรอบบำรุงรักษา (Preventive Maintenance)

Fan Balancing ไม่ใช่เรื่องเฉพาะของเครื่องยนต์ แต่เป็นหัวใจของระบบระบายอากาศในโรงงานทุกแห่ง การบาลานซ์ใบพัดช่วยลดแรงสั่น เสียงดัง และป้องกันความเสียหายของมอเตอร์ได้จริง 

อย่ารอให้เครื่องสั่นจนพัง — ตรวจเช็กและบาลานซ์ใบพัดให้ถูกวิธี เพื่อให้โรงงานของคุณเดินเครื่องได้อย่างนิ่ง เสียงเงียบ และประหยัดพลังงาน!

เพิ่มเพื่อน - ติดต่อสอบถาม
 Line : @FACTORIPRO