ท่อรั่วซ้ำจุดเดิม ทำไมแก้ไม่หาย?
ท่อรั่วซ้ำจุดเดิม ทำไมแก้ไม่หาย?
ท่อในโรงงานที่ “รั่วซ้ำจุดเดิม” เป็นหนึ่งในปัญหาที่ช่างซ่อมบำรุงเจอบ่อยมาก แม้จะเชื่อมแล้ว อุดแล้ว เปลี่ยน fitting แล้ว แต่ไม่นานก็กลับมารั่วอีก สร้างปัญหาทั้ง น้ำหยด น้ำพุ่ง แรงดันตก เสียของเสียงาน เสี่ยงอุบัติเหตุ
ปัญหานี้ไม่ใช่เรื่องแปลก เพราะการรั่วมักไม่ได้มาจาก "รูรั่ว" เพียงอย่างเดียว แต่เกิดจาก รากของปัญหา (Root Cause) ที่อยู่ลึกกว่านั้น
บทความนี้รวบรวม สาเหตุที่แท้จริง, วิธีตรวจเช็ก, และแนวทางแก้ไขที่ช่างในโรงงานนำไปใช้ได้ทันที
6 สาเหตุหลักที่ทำให้ท่อรั่วซ้ำจุดเดิม
1) ความดันภายในท่อเกินกว่าที่ทนได้ (Over Pressure)
ท่ออาจถูกใช้งานเกินสเปกเดิม เช่น
- เพิ่มปั๊ม
- เปลี่ยนโหลด
- ระบบเกิดแรงดันพุ่ง (Pressure Spike)
ผลคือ รอยเชื่อมและข้อต่อรับไม่ไหว → รั่วซ้ำ
2) การสั่นสะเทือนสะสม (Vibration Fatigue)
โรงงานส่วนใหญ่มักเจอจาก
- ปั๊ม
- มอเตอร์
- เครื่องจักรที่สั่นแรง
การสั่นทำให้รอยเชื่อม “ล้า” และแตกร้าววนซ้ำจนกลับมารั่ว
3) วัสดุท่อเสื่อม อายุการใช้งานหมด
โดยเฉพาะท่อ
- เหล็กดำ
- ท่อสังกะสี
- ท่อสแตนเลสในระบบเคมี
- ท่อ PVC ที่โดนร้อนเกินไป
ถึงเชื่อมใหม่ก็ยังพัง เพราะเนื้อวัสดุเสื่อมทั้งหมดแล้ว
4) การเชื่อมไม่สมบูรณ์ (Weld Defect)
ช่างหลายคนคิดว่า “รอยเชื่อมไม่ดี” คือปัญหาหลัก แต่จริง ๆ เป็นเพียง 1 ในหลายสาเหตุ เช่น
- เชื่อมบางเกิน
- เชื่อมไม่เต็มแนว
- เชื่อมไม่ทะลุ
- ไม่รองรับแรงดันจริงของระบบ
เชื่อมกี่ครั้งก็พังที่เดิม
5) เกิดการกัดกร่อน (Corrosion) จากสารในระบบ
ตัวอย่างที่เจอบ่อย
- สร้างสนิมด้านในท่อ
- สารเคมีทำให้เกิดรูผุ
- pH สูง/ต่ำเกิน
- ความชื้นสะสมจากไอน้ำ
กัดจากด้านในจนทะลุซ้ำ
6) Alignment ผิดตำแหน่ง ทำให้ท่อรับแรงผิดทิศ
ท่อที่ไม่ได้อยู่ในแนวเดียวกัน
→ เกิดแรงดึง–บิด
→ ข้อต่อและหน้าแปลนรับน้ำหนักเกิน
→ รั่วตรงเดิมทุกครั้ง
จะรู้ได้อย่างไรว่า ‘ท่อรั่วซ้ำเพราะอะไร?’
✔ ตรวจแรงดันระบบ (Pressure Test)
เช็กว่ามี Peak Pressure หรือแรงดันพุ่ง
✔ ตรวจการสั่นสะเทือน (Vibration Check)
ดูว่าท่อรับแรงสะเทือนจากเครื่องจักรหรือไม่
✔ ตรวจคุณภาพรอยเชื่อม (Weld Inspection)
ใช้ Dye Penetrant, X-ray หรือ MPI ถ้ามี
✔ ตรวจภาวะกัดกร่อน (Corrosion Mapping)
ดูว่าท่อผุด้านในหรือด้านนอก
✔ ตรวจ Alignment
ท่อคดหรือชดเชยไม่พอ ทำให้แรงมาบิดที่จุดเดิม
วิธีแก้ไขให้ “หายขาด” แบบช่างมืออาชีพ
✔ ปรับแรงดันให้เหมาะสม / ติดตั้ง PRV
ลดการรั่วจาก Over Pressure
✔ ทำ Support ให้แน่นขึ้น (Pipe Support / Hanger)
ลดแรงสั่นสะเทือน
✔ เปลี่ยนท่อใหม่ยาวทั้งช่วง
หากท่อเสื่อมทั้งเส้น การซ่อมจุดเดียวไม่ช่วย
✔ เชื่อมใหม่แบบ Full Penetration
กรณีเป็นท่อรับแรงดันสูง
✔ ใช้วัสดุท่อให้ตรงกับของไหล
เช่น
- ท่อสแตนเลส → ของไหลกัดกร่อน
- ท่อเหล็ก → ระบบน้ำทั่วไป
- ท่อ PP/HDPE → ของไหลอุณหภูมิต่ำ
✔ เพิ่ม Expansion Joint
ป้องกันการบิดจากความร้อน
พี่ๆช่างเคยเจอท่อรั่วซ้ำจุดเดิมไหม?
แล้วทำอย่างไรกันบ้าง แชร์ความรู้และวิธีแก้ปัยหากันมาได้เลยครับผม
เพิ่มเพื่อน - ติดต่อสอบถาม
Line : @FACTORIPRO
